هشدار کارشناسان پیرامون استفاده از مواد غذایی فوق فراوری شده

به گفته محققین مصرف فراورده‌های غذایی فوق فراوری شده مثل ناگت‌های مرغ، بستنی و کورن فلکس‌های صبحانه با مرگ‌های زود هنگام و شرایط بد سلامت ارتباط مستقیم دارد.

محققین در فرانسه و اسپانیا می‌گویند مصرف مواد غذایی فراوری شده رو به افزایش رفته است. نتایج این پژوهش نسبت به استفاده از این مواد هشدار می‌دهد.

منظور از غذاهای فوق فراوری شده چیست؟

این اصطلاح از یک نظام طبقه‌بندی غذایی گرفته شده است.  بر اساس این نظام رده‌بندی، محصولی که دخالت صنایع غذایی در فرایند تولید آن بیش از اندازه باشد فوق فراوری شده نامیده می‌شود.

در کنار مواد غذایی فراوری شده، رده دیگر از مواد غذایی وجود دارد که در مسیر تولید آن‌ها  پردازشی انجام نشده است یا پردازش آن‌ها به میزان حداقلی است. این گروه از مواد غذایی شامل: تخم مرغ، سبزیجات، شیر، گوشت، حبوبات مانند عدس، غلات و برنج می‌شوند. این مواد غذایی غیر فراوری شده نامیده می‌شوند. 

گروهی دیگر در این دسته‌بندی  قرار دارند که در فرایند تولید آن‌ها به منظور ماندگاری بالاتر همچنین طعم بهتر پردازش‌هایی انجام می‌شود. فرایند پردازش با اضافه کردن نمک، شکر و یا فرایند تخمیر همراه خواهد بود. برخی از مواد غذایی که در این گروه قرار می‌گیرند شامل پنیر، بیکن، نان خانگی، میوه و سبزیجات کنسرو شده، ماهی دودی و ماء الشعیر می‌شوند. این گروه را فراوری شده می‌ماند. 

اما گروه سوم یعنی مواد غذایی فوق فراوری شده که شامل فراوری صنعتی بیشتری می‌شوند معمولا بر روی بسته‌بندی خود لیست طولانی از مواد سازنده مانند رنگ‌های طبیعی، شیرین‌کننده‌ها و افزودنی‌های نگهدارنده دارند.

به گفته پرفسور ماریا بس راسترولو اگر ترکیبات یک ماده غذایی از بیش از ۵ مورد تشکیل شده باشد به احتمال زیاد یک ماده غذایی فوق فراوری شده خواهیم داشت.  

مثال‌های که برای مواد غذایی فوق فراوری شده می‌توان ارائه داد عبارت است: فراورده‌های گوشتی مانند انواع سوسیس، کالباس، کباب آماده و همبرگر، سوپ‌های آماده (نودلیت‌ها)، کورنفلکس‌های صبحانه، نوشیدنی‌های شیرین شده صنعتی ( آبمیوه‌های غیر طبیعی، نوشابه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا) ، ناگت‌های مرغ، کیک، شکلات، بستنی، نان‌های بسته‌بندی، غذاهای آماده طبخ مانند پیتزاها و پای‌ها.

یافته‌ها تا چه اندازه بر مضر بودن این تولیدات تاکید دارند؟

نخستین مطالعه با این موضوع در دانشگاه ناروانا بر روی ۱۹۸۹۹ نفر در طول یک دهه به طول انجامید. در این مدت وعده‌های غذایی افراد مورد ارزیابی قرار می‌گرفت. در طول این مطالعه ۳۳۵ مورد مرگ به ثبت رسید.

از میان افرادی که در طول این تحقیق فوت کرده‌اند از هر ۱۰ نفری که کمترین میزان غذای فوق فراوری شده مصرف می‌کردند ۱۶ مورد گزارش مصرف بالای غذای فوق فراوری شده ثبت شده است. ( این افراد در طول روز ۴ نوبت از این مواد غذایی مصرف می‌کردند.)

در تحقیق دوم که از طرف دانشگاه پاریس بر روی ۱۰۵۱۵۹ نفر  برای مدت ۵ سال انجام شد، وعده‌های غذایی افراد در دو نوبت در سال مورد بررسی قرار گرفت.

این تحقیق نشان داد افرادی که غذای فوق فراوری شده مصرف می‌کنند سلامت قلب و عروق نامطلوب‌تری دارند.

در میان افراد شرکت کننده در تحقیق دوم، از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر ۲۷۷ نفر از مبتلایان به بیماری‌های قلب و عروق از غذاهای فوق فراوری شده استفاده می‌کردند. این در حالی است که در میان نفرات کم مصرف فراورده‌های فوق فراوری شده آمارگزارش شده  ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق عبارت است از ۲۴۲ از ۱۰۰۰۰۰ نفر.

دکتر ماتیلدا تویر از پژوهشگران دانشگاه پاریس معتقد است که : « در طول یک دهه آینده با بالا رفتن میزان مصرف مواد غذایی فوق فراوری شده آمار مربوط به بیماری‌های قلب و عروق به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.»

مجموع مطالعاتی که در سال‌های اخیر انجام شده است به وضوح نشان می‌دهد غذاهای فوق فراوری شده برای سلامتی مضر هستند.

افرادی که غذای فوق فراوری شده مصرف می‌کنند بیشتر در معرض دیگر رفتارهای پر خطر از جمله مصرف دخانیات قرار خواهند گرفت.

چرا مصرف خوراکی‌های فوق فراوری شده مضر است؟

تحقیق نخست در این مورد نشان می‌دهد افرادی که غذاهای فوق فراوری شده مصرف می‌کنند بیش تر تمایل به مصرف غذا خواهند داشت و در نتیجه وزن آن‌ها بالا خواهد رفت.

محققین موسسه ملی سلامت آمریکا به ثبت تمام وعده‌های غذایی صرف شده به وسیله افراد داوطلب شرکت کننده در تحقیق به مدت یک ماه اقدام نمودند.

در این تحقیق نشان داده شد افرادی که از غذاهای فوق فراوری شده مصرف می‌کنند در طول روز ۵۰۰ کالری بیش از دیگران دریافت می‌کنند.

بررسی الگوی غذاییافراد مصرف کننده مواد غذایی فوق فراوری شده همچنین نشان داد:

  • میزان انرژی دریافتی در این افراد بالاتر اما فیبر و مواد مقوی پایین‌تری مصرف می‌کنند.
  • با وجود آنکه غذای این افراد شامل افزودنی‌های مجاز می‌شد اما بررسی نشان می‌دهد دریافت بیش از اندازه افزودنی از منابع غذایی متعدد برای سلامتی مضر خواهد بود.
  • افراد بیشتر غذا می‌خورند چون غذاهای فوق فراوری شده  در دسترس‌تر است.
  • این افراد مواد غذایی ضروری برای بدن مثل میوه‌ها و سبزیجات را از وعده غذایی خود خارج می‌کنند با این توجیه که « وقتی بستنی موزی می‌توانم بخرم چرا موز بخورم؟»

بررسی رویکردهای تغذیه‌ای در افراد نیار به پژوهش‌های بیشتری است.

چه باید کرد؟

در حالی که غذای فوق فراوری شده یک اصطلاح تازه در مطالعات تغذیه به حساب می‌آید اما تغذیه سالم موضوعی است که دهه‌ها است بر روی آن پژوهش می‌شود. الگویی که همواره از سوی کارشناسان توصیه شده است استفاده از رژیم مدیترانه‌ای است.

سرپرست گروه تغذیه در موسسه مطالعات قلب بریتانیا ویکتوریا تیلور درمورد این رژیم غذایی می‌گوید: «الگوی تغذیه مدیترانه‌ای از میوه، سبزیجات، ماهی، غلات و مغزیجات تشکیل شده است.»  او می‌افزاید: « این الگوی تغذیه به علاوه انجام تمرینات ورزشی و افزایش فعالیت بدنی خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق را کاهش خواهد داد.»

بس راسترولو با ارائه شواهد فراوان می‌گوید: « باید اقدامات تکمیلی از قبیل اتخاذ مالیات و اعمال محدودیت عرضه محصولات فوق فراوری شده در دستور کار قرار گیرد.»

آیا استفاده از برچسب هشدار برای مصرف مواد غذایی فوق فراوری شده می‌تواند مفید باشد؟

یکی از سیاست‌هایی که می‌تواند از مصرف بیش از اندازه این گونه مواد غذایی جلوگیری کند، استفاده از برچسب‌های هشدار است. همان طور که تولیدات دخانی در سراسر جهان با نصب علائم هشدار دهنده در سراسر دنیا عرضه می‌شوند این گونه مواد غذایی نیز باید با چنین تدابیری به فروش برسد. در واقع مصرف کننده حق دارد پس از آگاهی پیرامون مضرات کالا درمورد انتخاب یا عدم انتخاب آن تصمیم بگیرد. این برنامه چنانچه با دقت انجام گیرد می‌تواند تاثیر قابل توجهی در افزایش سطح سلامت در جوامع داشته باشد.

چشم انداز ما

ما رویای فردایی را به تصویر کشیده ایم که درآن مردمان سرزمینمان؛ در مقابله با بیماریهای غیر واگیر، آگاه و توانمند، مسئول و پیشگام هستند، و در سایه توانی که فارغ از رنجوری ناشی از بیماریهای غیر واگیر ایجاد شده است، برای رفاه و آبادانی و توسعه ایران عزیزمان تلاش می نمایند.

اطلاعات بیشتر
بیماری غیرواگیر چیست؟

بیماری های غیر واگیر گروهی از بیماری ها است که در آن عامل بیولوژیک در انتقال بیماری وجود ندارد و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود. این بیماری ها سالانه ۴۱ ملیون قربانی در سراسر جهان می­گیرد. ۷۱ % از مرگ و میر جهانی به دلیل ابتلا به بیماری های غیر واگیر است.

اطلاعات بیشتر
بیماری غیرواگیر در ایران

بیماری‌های غیرواگیر، عامل بروز ۷۶ درصد مرگ و میر در ایران است که در رأس آنها سکته‌های قلبی و عروقی با ۴۴ درصد، اولین عامل مرگ در ایران است.

اطلاعات بیشتر
اخبار چند رسانه ای